"Albert Camus VEBA - Veba" - читать интересную книгу автора (Camus Albert)
Bu зalэюma Patates Baskэ'nэn sцz konusu kamu hizmetine destek saрlamak amacэ ile gцnьllь olarak yьrьttьрь bir faaliyettir.
ЗAРDAЮ DЬNYA YAZARLARI
1. basэm: 1997
2. basэm: 1998
ISBN 975-510-767-3
Editions Gallimard 1956 / Onk Ajans Ltd. Юti. / Can Yayэnlarэ Ltd. Юti. (1994)
Bu kitap, Эstanbul'da Can Yayэnlarэ'nda dizildi, Цzal Basэmevinde basэldэ. (1998)
Albert Camus VEBA
ROMAN
Fransэzca aslэndan
зeviren NEDRET TANYOLAЗ ЦZTOKAT
CAN YAYINLARI LTD. ЮTЭ.
Hayriye Caddesi. No. 2, 80060 Galatasaray, Эstanbul Telefon: (0-212) 252 56 75 - 252 59 88 - 252 59 89 Fax: 252 72 33Цzgьn adэ La Peюte
ALBERT CAMUS'NЬN
CAN YAYINLARI'NDAKЭ
KЭTAPLARI
BAЮKALDIRAN ЭNSAN / deneme DЬРЬN ve BЭR ALMAN DOSTA MEKTUPLAR / anlatэ
ЭLK ADAM / roman
MUTLU ЦLЬM / roman •
SЭSЭFOS SЦYLENЭ / deneme
SЬRGЬN VE KRALLIK / цykьler
TERSЭ VE YЬZЬ / anlatэ
YAZ / deneme YOLCULUK GЬNLЬKLERЭ / izlenimler
Albert Camus, 1913 yэlэnda Cezayir'de doрdu, babasэ iюзiydi, annesinin okuma-yazmasэ yoktu. Cezayir'de 1934 yэlэnda evlendi. Эki yэl sonra boюandэ. Komьnist parti ьyesi oldu, ama 1937'de atэldэ. Эlk romanэ Mutlu Цlьm, ancak цlьmьnden sonra yayэmlandэ. Эlk genзlik yэllarэnda yakalandэрэ tьberkьloz hiз peюini bэrakmadэ. Yayэmlanan ilk romanэ Tersi ve Yьzь'dьr (1937). Arkadan peю peюe цteki romanlarэ geldi. 1940 yэlэnda Paris'e geldi. Genзlik yэllarэnda baюladэрэ gazeteciliрi hep sьrdьrdь. 1957 yэlэnda Nobel Edebiyat Цdьlьnь aldэ. 1960 yэlэnda bir otomobil kazasэnda yaюamэnэ yitirdi.
Bir hapsedilmiюliрi baюka bir hapsedilmiюlikle gцstermek, gerзekte var olan herhangi birюey-le gцstermek kadar mantэрa uygundur.
Daniel de FoeBu gьncenin konusunu oluюturan ilginз olaylar 194.'te Oran'da meydana geldi. Genel dьюьnceye gцre biraz sэra dэюэ olduрundan bu olaylarэn geзebileceрi yer burasэ deрildi, ilk bakэюta Oran gerзekten de sэradan bir kent, Cezayir 'in Fransэz ilinden baюka bir юey deрildi.
Kentin kendisi de, itiraf etmek gerekir, зirkindir. Dingin gцrьnьmlь bu kenti baюka onca ticaret kentinden farklэ kэlan юeyin ne olduрunu ayэrt etmek iзin biraz zaman gerekir. Цrneрin, ne bir kanat зэrpэюэn ne de bir yaprak hэюэrtэsэnэn duyulmadэрэ, gьvercini olmayan, aрaзsэz ve bahзesiz bir kent, tam anlamэyla yansэz bir yer nasэl dьюьnьlьr? Mevsimlerin deрiюimi ancak gцрe bakэlarak anlaюэlэr. Эlkbahar yalnэzca havanэn niteliрinin deрiюmesinden ya da sokak satэcэlarэnэn banliyцlerden getirdikleri зiзek sepetleriy-le kendini duyurur; зarюэ pazarda satэlan bir ilkbahardэr bu. Yazэn, gьneю fazla kuru evleri kavurur ve duvarlarэ gri bir kьlle цrter; o zaman artэk kapalэ kepenklerin gцlgesinden baюka yerde yaюanmaz. Sonbaharda, tersine зamur tufanэ olur. Gьzel gьnler yalnэzca kэюэn olur.
Bir kenti tanэmanэn en bildik yollarэndan biri de insanlarэn orada nasэl зalэюtэрэna, orada birbirlerini sevdiрine ve nasэl цldьрьne bakmaktэr. Bizim kьзьk kentimizde, iklimden belki de, bunlarэn tьmь bir arada yapэlэr, aynэ tutkulu ve belirsiz havayla. Yani burada insanэn canэ sэkэlэr ve alэюkanlэklar edinmeye цzen gцsterir. Burada yaюayanlar зok зalэюэrlar, ancak hep zengin olmak amacэyla deрil. Цzellikle ticarete ilgi duyarlar ve onlarэn deyiюiyle, цnce iю yapmakla ilgilenirler. Doрal olarak basit keyiflerden de zevk alэrlar; kadэnlardan, sinemadan ve deniz banyolarэndan hoюlanэrlar. Ancak, зok mantэklэ olarak; bu zevklericumartesi akюamlarэ ve pazar gьnlerine saklarlar, зьnkь haftanэn tьm цteki gьnlerinde зok para kazanmaya зalэюэrlar. Akюam, bьrolarэndan зэktэklarэnda belli bir saatte karelerde buluюurlar, aynэ bulvarda gezinti yaparlar ya da kendi balkonlarэna зэkarlar. Daha genз olanlarэn zevkleri юiddetli ve kэsadэr, oysa daha yaюlэlarэn kцtь huylarэ iюkolik toplantэlarэ, eю dost davetleri ve kврэt oynanan зevrelerle sэnэrlэdэr.
Kuюkusuz bunun yalnэz bizim kente цzgь bir юey olmadэрэ ve sonuзta tьm зaрdaюlarэmэz bцyle olduрu sцylenecektir. Kuюkusuz, bugьn, insanlarэn sabahtan akюama зalэюtэklarэ, sonra da yaюamak iзin geri kalan zamanlarэnэ kврэt oynayarak, kafelerde ve зene зalarak harcamayэ yeрledikleri kadar doрal hiзbir юey yoktur. Ancak bazэ kentler ve ьlkeler vardэr, orada insanlar arada sэrada baюka юeyden kuюku duyarlar. Genelde bu onlarэn yaюamэnэ deрiюtirmez. Yalnэz kuюku ortaya зэkmэюtэr ve bu da her zaman bir kazanзtэr. Tersine, Oran kuюkularэ olmayan bir kenttir, yani tьmьyle modern bir kent. Buna baрlэ olarak, bizim burada insanlarэn birbirini nasэl sevdiklerini belirtmeye gerek yoktur. Erkekler ve kadэnlar aюk edimi denen юeyde зabucak birbirlerini yutarlar ya da iki kiюilik uzun bir alэюkanlэk geliюtirirler. Bu uзlar arasэnda зoрunlukla bir orta nokta yoktur. Bu da цzgьn bir юey deрil. Her yerde olduрu gibi Oran'da da zamansэzlэktan ve dьюьnmemekten insanlar bilmeden birbirini sevmek zorundadэr.
Kentimizde daha цzgьn olan burada цlmenin gьзlьрьdьr. Aslэnda gьзlьk doрru sцzcьk deрil, rahatsэzlэk demek daha doрru olacak. Hasta olmak hoю bir юey deрildir, ancak size hastalэkta destek olan kentler ve ьlkeler vardэr ve buralarda bir bakэma insan kendini bэrakabilir. Bir hastanэn юefkate gereksinimi vardэr, bir юeye yaslanmaktan hoюlanэr, зok doрaldэr bu. Ancak Oran'da iklimin aюэrэlэklarэ, burada yьrьtьlen iюlerin цnemi, dekorun belirsizliрi, юafaрэn зabuk sцkmesi ve zevklerin niteliрi, her юey saрlэklэ olmayэ gerektirir. Bir hasta kendini yapayalnэz buluverir.
10
Nьfusun tьmьnьn telefonda ya da kafelerde poliзelerden, konюimentolardan ve indirimlerden sцz ettiрi aynэ dakikalarda sэcaktan зэtэrdayan yьzlerce duvarэn ardэnda kapana kэstэrэlmэю цlmek ьzere olan birini dьюьnelim. Modern bile olsa цlьmdeki rahatsэzlэk bцyle, kurak bir yerde meydana geldiрinde anlaюэlacaktэr.
Bu birkaз bilgi belki kentimizle ilgili yeterli bir fikir verir. Hem sonra hiзbir юeyi abartmamak gerekir. Altэ зizilmesi gereken, kentin ve yaюamэn sэradan gцrьnьmьdьr. Эnsan alэюkanlэklarэnэ edindikten sonra gьnlerini kolay geзirir. Kentimiz tam da alэюkanlэklar iзin uygun bir yer olduрuna gцre burada bundan iyisi can saрlэрэ denebilir. Bu • aзэdan bakэnca, kuюkusuz yaюamэn зok tutku verici olmadэрэ gцrьlьr. En azэndan bizde karmaюa nedir bilinmez. Ve bizim iзten, sempatik ve hareketli nьfusumuz buraya yolu dьюmью kiюilerde her zaman belli цlзьde saygэ uyandэrmэюtэr. Renkten, bitkiden ve ruhtan yoksun kentimiz sonunda dinlendirici bir yer gibi durmaya baюladэ, sonunda burada uyunuyor. Ancak kentin, mьkemmel зizilmiю bir koyun цnьnde, зэplak bir yaylanэn ortasэnda, эюэklэ tepelerle зevrili eюsiz bir manzaraya iliюtirilmiю olduрunu da eklemek yerinde olacaktэr. Yalnэzca bu koya sэrtэnэ зevirmiю olmasэ ve bundan dolayэ, insanэn hep arayэp bulmak zorunda kaldэрэ denizi gцrmenin olanaksэz olmasэ ьzьcь olabilir.
O yэlэn ilkbaharэnda meydana gelen ve burada gьncesini aktarmaya karar verdiрimiz ciddi olaylar dizisinin ilk gцstergeleri olan —bunu sonradan anladэk— olaylarэ hiзbir biзimde kentlilerin dьюьnemeyeceрini, bu noktada herkes kolayca kabul edecektir. Bu olaylar kimilerine iyice doрal gelecektir, kimilerine de, tersine, inanэlmasэ gьз. Ancak, her юey bir yana, bir vakanьvis bu зeliюkileri gцz цnьne alamaz. Onun gцrevi yalnэzca, "Юunlar meydana geldi," demektir, eрer bunlarэn gerзekten de meydana geldiрini ve tьm bir halkэn yaюamэnэ ilgilendirdiрini biliyorsa ve bцylece sцylediklerinin doрruluрunu iзtenlikle onaylayacak binlerce tanэk varsa.
11Kaldэ ki, kaderin cilvesiyle belli sayэda tanэklэklarэ derleme olanaрэ bulmasaydэ ve anlattэрэnэ ileri sьrdьрь юeylere ister istemez karэюmasaydэ, zamanla tanэyacaрэnэz anlatэcэ bu tьr bir giriюim iзinde bir deрerlendirmede bulunma sэfatэnэ pek kazanamazdэ. Эюte ona bir tarihзi yapэtэ ortaya koyma hakkэ tanэyan da budur. Tabii ki, amatцr de olsa, bir tarihзinin her zaman belgeleri vardэr. Bu цykьnьn anlatэcэsэnэn da kendi belgeleri var: Цncelikle kendi tanэklэрэ, sonra baюkalarэnэn tanэklэрэ; bunun nedeni de rolь gereрi, bu gьncedeki tьm kiюilerin anlattэрэnэ derlemek zorunda olmasэydэ, son olarak da, sonunda eline geзen metinler. Uygun olduрu kanэsэna vardэрэnda bunlardan dile-diрince yararlanmak istemektedir. Bir юey daha istemektedir... Ancak sэranэn anlatэya gelmesi iзin belki de artэk bu yorumlarэ ve dilsel цnlemleri bэrakmanэn zamanэdэr. Эlk gьnlerin anlatэlmasэ biraz цzen istiyor.
12
16 Nisan sabahэ Doktor Bernard Rieux muayenesinden зэktэ ve sahanlэрэn ortasэnda цlь bir fareyle karюэlaюtэ. O anda fazla цnemsemeden hayvanэ ayaрэyla itti ve merdivenleri indi. Ancak sokaрa geldiрinde, bu farenin olmasэ gereken yerde olmadэрэ aklэna geldi ve kapэcэya haber vermek ьzere geri dцndь. Yaюlэ Mцsyц Michel 'in tepkisi karюэsэnda bu gцrdьрьnьn alэюэlmadэk olduрunu daha iyi hissetti. Bu цlь farenin varlэрэ ona yalnэzca tuhaf gelmiюti, oysa kapэcэ iзin bir rezaletti. Zaten bu sonuncunun tavrэ kesindi: Apartmanda fare yoktu. Doktor boюu boюuna onu ilk katэn sahanlэрэnda muhtemelen цlь bir fare bulunduрuna inandэrmaya зalэюtэ; Mцsyц Michel'in kanэsэ biraz olsun deрiюmiyordu. Apartmanda fare yoktu, o zaman biri bunu dэюarэdan getirmiю olmalэydэ. Sцzьn kэsasэ, bir юaka sцz konusuydu.
Aynэ akюam, Bernard Rieux koridorun iyice dibinde yalpalayan ve эslak tьylь, bьyьk bir fare gцrdьрьnde, apartmanэn giriюinde, dairesine зэkmadan цnce, ayakta durmuю anahtarlarэnэ arэyordu. Hayvan dengesini arэyormuю gibi durdu, kьзьk bir зэрlэkla kendi зevresinde dцndь ve aralanmэю dudaklarэndan kan fэюkэrtarak sonunda devrildi. Doktor bir sьre onu izledi ve dairesine зэktэ.
Dьюьndьрь fare deрildi. Bu fэюkэran kan, onu kafasэnэ kurcalayan konuya dцndьrьyordu. Bir yэldэr hasta olan karэsэ ertesi gьn daрda bir dinlenme yerine gidecekti. Ona tembih ettiрi ьzere, karэsэnэ odalarэnda yatэyor buldu. Bцylece karэsэ yol yorgunluрuna hazэrlanэyordu. Gьlьmsьyordu.
— Kendimi зok iyi hissediyorum, dedi.
13Baюucu lambasэnэn эюэрэnda doktor yьzьnь ona зevirmiю bakэyordu. Rieux iзin otuz yaюэndaki bu yьz, hastalэрэn izlerine karюэn hep genзlik yьzьydь, belki de geri kalan her юeyi alt eden юu gьlьmseme yьzьnden.
— Uyuyabilirsen uyu, dedi Rieux. Hastabakэcэ saat on birde gelecek ve sizi црle trenine gцtьreceрim.
Hafifзe nemlenmiю bir alnэ цptь. Gьlьmseyiю kapэya kadar ona eюlik etti.
Ertesi gьn, 17 Nisan saat sekizde kapэcэ geзerken doktoru durdurdu ve koridorun ortasэna ьз цlь fare koyarak bu soрuk юakayэ yapanlara suзu yьkledi. Onlarэ bьyьk kapanlarla yakalamэю olmalэlardэ, зьnkь hayvanlar kan iзindeydi. Kapэcэ fareleri ayaklarэndan tutarak, suзlularэn bu acэ alay karюэsэnda kendilerini ele vermeleri beklentisiyle bir sьre kapэnэn цnьnde beklemiюti. Ama hiзbir юey olmamэюtэ.
— Ah юu insanlar! diyordu Mцsyц Michel, sonunda elime geзireceрim onlarэ.
| © 2025 Библиотека RealLib.org (support [a t] reallib.org) |